معرکه ضیاء صدقی
راوی تاریخ شفاهی هاروارد به روایت همایون کاتوزیان
از میانِ پروژههای تاریخ شفاهی که به تاریخ معاصر ایران پرداختهاند، تاریخ شفاهی ایران در دانشگاه هاروارد شهرت و اهمیتِ بسیاری دارد. جدا از اهمیتِ تاریخی شخصیتهایی که با آنان مصاحبه شده است، کار یکی از مصاحبهگران این پروژه، ضیاء صدقی هم قابل توجه است که با تسلط و دقت بسیار این پروژه را به سرانجام رساند. ضیاء صدقی که دیگران را روایت میکرد، این بار در کتابِ «برگهایی از خاطرات من» نوشته همایون کاتوزیان خود به دامِ روایت افتاده است. همایون کاتوزیان در این کتاب به یاد ضیاء صدقی و پروژه تاریخ شفاهی هاروارد، یادداشتی نوشته است که محور آن شخصیت صدقی است، مصاحبهگری که سالها در پروژه تاریخ شفاهی خود در دانشگاه هاروارد در مصاحبههای مفصلش، از دیگران، شخصیت و خاطراتشان نوشته بود. آنطور که از عنوان کتابِ کاتوزیان برمیآید این کتاب مجموعهای است از رخدادهای گوناگون در زندگیِ او که به مناسبتهای مختلف در نشریات منتشر شده و اینک در قالب کتابِ «برگهایی از خاطرات من» در نشر مرکز گرد آمده است. چنانکه خودِ همایون کاتوزیان نیز اشاره میکند هیچیک از این خاطرات و وقایعنگاریها مختص زندگی خصوصی او نیست، و با اینکه هریک از این خاطرهها یا تجربه زیسته او مرتبطاند، با تاریخِ معاصر یک ملت نیز پیوند دارند. از میان این خاطرات، مروری میکنیم بر یادداشتی که او درباره ضیاء صدقی نوشته است، که در این یادداشت به قولِ معروف خیاط در کوزه افتاده است، این بار با یادی خیر از او.