سایه‌نویسان، حیات پس از مرگ به نویسندگان هدیه می‌دهند

1400/02/20

 بسیاری ادامه‌دار شدن انتشار تولیدات نویسندگان پس از مرگشان را چیزی ترسناک می‌دادند. اما ادامه‌دار شدن انتشار مجموعه کتاب‌ها توسط ناشران کار بسیار معمولی است. مؤلفان اکثر این مجموعه‌ها پس از مرگ نویسندگان هم سایه‌نویسان هستند. چراکه بسیاری از مجموعه‌ها تبدیل به بِرندهای موفقی برای ناشران شده‌اند و حالا حتی با از دست رفتن نویسنده‌ها هم باید ادامه پیدا کنند.

 

بسیاری از کتاب‌های پرفروش هم از این دست‌اند. نویسندگانی مجموعه‌ها را شروع می‌کنند، اما پس از فوت‌شان مجموعه‌ها همچنان توسط سایه‌نویسان ادامه پیدا می‌کند. رابطه مؤلف با اثر در دوران معاصر بسیار تغییر کرده است. حالا این امکان برای مؤلفان وجود دارد که پس از مرگشان هم آثاری از آنان منتشر شود، و به این واسطه تا مدت‌ها پس از مرگشان هم نام‌شان روی جلد کتاب‌های تازه به چاپ رسیده زنده بماند. این امکان با ظهور ایده سایه‌نویسی برای مؤلفان فراهم شده است.   

از نقطه‌نظر یک طرفدار کاملا طبیعی است که پس از مرگ نویسنده مورد علاقه‌تان نسبت به کتاب جدیدی که از او منتشر شده است احساسات متناقضی داشته باشید. احتمالا متوجه تغییرات بسیار کوچکی در لحن، دایره لغات و حتی روایت کلی می‌شوید. در نهایت سایه‌نویسان نمی‌توانند معجزه بکنند یا برای زنده کردن اثر نویسنده خود را به‌تمامی از میان بردارند. بعضی از نویسندگان خیلی موافق این شیوه نیستند، اما برای خیلی‌ها هم آن‌قدر مهم نیست، تا وقتی که داستان هیجان‌انگیز ادامه پیدا می‌کند، این‌که دقیقا چه کسی کلمات را نوشته است نباید خیلی هم مهم باشد. 

استیگ لارسن و مجموعه هزاره

کتاب چهارم از مجموعه هزاره نوشته‌ لارسن دقیقا یکی از همین موارد است. حالا که قرار است پنجمین کتاب از این مجموعه پس از لارسن منتشر شود، فشار زیادی بر انتشارات است که آیا این کتاب هم به خوبی کتاب «دختری با تتوی اژدها» خواهد بود؟ سایه‌نویس کتاب چهارم، دیوید لاگرکرانتس است، سایه‌نویسی که توسط خانواده لارسون برای ادامه مجموعه استخدام شده است. اسم کتاب جدید مجموعه، «دختری گیرافتاده در تار عنکبوت» است و مخاطبان زیادی در انتظار انتشار کتاب هستند که همین شوق و ذوق هم می‌تواند خوب باشد و هم بد. 

اما از طرف دیگر رمان لاگرکرانتس قرار است تا دوباره به جهان داستانی فوق‌العاده‌ای که لارسن خلق کرد، زندگی ببخشد. مرگ لارسن نزدیک به یک دهه پیش، پایان ناگهانی‌ای برای مجموعه‌ای که طرفداران بسیاری داشت، بود. مجموعه هزاره آن‌قدر پتانسیل زیادی برای ادامه دارد که در نهایت انگار چاره‌ای جز ادامه دادن مجموعه نبود. و حالا حتی پس از مرگ نام لارسن در رمان نویسنده‌های خلاقی مانند لاگرکرانتس زنده خواهد ماند.  

یان فلمینگ و جیمز باند

نویسنده‌ها می‌میرند اما میراث آن‌ها زنده می‌ماند. حتی مرگ هم نمی‌تواند جلوی ادامه‌دار شدن مجموعه‌ها را بگیرد، با این‌که نویسندگان اصلی یک اثر یا خالق یک شخصیت ممکن است از بین ‌برود. مجموعه «جیمز باند» شاهد زنده‌ این ادعاست. مرگ یان فلمینگ در سال ۱۹۶۴ هم نتوانست جلوی کتاب‌های پر‌فروش بسیاری را که در آن داستان‌های هیجان‌انگیز جاسوس انگلیسی روایت می‌شود بگیرد. نویسندگانی هم‌چون ریموند بنسون، ویلیام بوید و جان گاردنر، سایه‌نویسان تعدادی از کتاب‌های «جیمز باند» هستند. هواداران این مجموعه و تعداد زیادی از فیلم‌هایی که بر اساس کتاب‌ها ساخته شده است، هیچ‌کدام بدون یان فلمینگ نمی‌توانستند وجود داشته باشند. اما تا به امروز چهل کتاب از داستان‌های باند پس از مرگ فلمینگ منتشر شده است.  

رابرت لودلوم و جیسون بورن

اگرچه این مجموعه به سرعتِ جیمز باند به شهرت نرسید، اما مجموعه جیسون بورن هم سرنوشتی مشابه مجموعه باند داشت. نویسنده مجموعه بیست سال پیش فوت کرد. اما زندگی شخصیت محبوبی که خلق کرد پس از او هم ادامه داشت. اریک ون لاستبدر، سایه‌نویس اولین کتاب پس از مرگ لودلوم بود. شواهدی وجود دارد که لودلوم در زمان حیاتش هم قصد داشته تا ادامه مجموعه را به دست سایه‌نویسان بسپارد. اما این اتفاق پس از مرگ او افتاد. 

بسیاری سایه‌نویسی اثر ادبی را نقد می‌کنند، اما اگر از دیدگان مؤلفی که فوت شده است به سایه‌نویسی نگاه کنید، می‌تواند بسیار حرفه‌ افتخارآمیزی باشد. جایی که سایه‌نویسان باید از ماندگاری نام خودشان بگذرند تا به نام نویسنده‌ دیگری حیات دوباره ببخشند. اگر سایه‌نوسان نباشند، هواداران هرگز لذت ادامه‌دار شدن داستان محبوبشان پس از مرگ مؤلف مجموعه را نخواهند چشید.


سایه نویس مرگ نویسنده

دیگر مطالب سایه‌نویسی

«از تاید تا پفک‌نمکی»

علی خسروشاهی را به عنوان پایه‌گذار شرکت مینو می‌شناسیم، محصولاتی که حالا دیگر بخشی از هویت تاریخی ما شده‌اند، در این یادداشت سعی شده است تا تاریخچه‌ی مختصری از فعالیت‌های اقتصادی او را مرور کنیم، کارنامه‌ای بلند بالا که با انقلاب سال ۱۳۵۷ پایان یافت.


«من علیه سینمای فارسی فریاد می‌کشم»

آذر شیوا، سال ۱۳۱۹ در تهران متولد شد. او را به عنوان بازیگر سینما و صداپیشه، در سینمای پیش از انقلاب می‌شناسیم.
او بازیگر فیلم «سلطان قلب‌ها» بود، اما شاید بهترین نقشی که ایفا کرد در فیلم «روسپی» باشد. مطلب پیش‌رو نگاه کوتاهی به کارنامه‌ی هنری او و حرکت اعتراضی رادیکال او در سال ۱۳۴۹ دارد. حرکتی پرفورماتیو که در نقد «سینمای فارسی» بود، اما در آن زمان تبدیل به ضد خود شد.

رمزگشایی از سایه‌نویسی

بخش دوم

نویسندگی یک هنر و پروسه‌ی نوشتن کتاب یک پروسه‌ی خلاقانه است، در نتیجه لازمه‌ی موفق بودن همکاری بین مؤلف و سایه‌نویس توجه و تمرکز طرفین است. در نتیجه فارغ از این‌که چه کسی عمل نوشتن کتاب را انجام می‌دهد اگر یکی از طرفین به‌تمامی از پروژه دور باشد، این همکاری از ابتدا محتوم به شکست است.

در بخش دوم از ترجمه‌ی این مقاله به بخش‌های چالش‌برانگیز حرفه‌ی سایه‌نویسی پرداخته شده است، آن‌چه ممکن است سایه‌نویسی را برای بسیاری از نویسندگان به حرفه‌ای کوتاه‌مدت تبدیل کند.


رمزگشایی از سایه‌نویسی

بخش اول

سایه‌نویسی می‌تواند مفهومی رازآلود باشد، در سایه‌ ماندن هویت نویسنده‌ی یک اثر می‌تواند به گمانه‌زنی‌های بسیاری در رابطه با اثر بیانجامد. اما آنجالی توماس در مطلبی که با همین عنوان در مجله‌ی «خلیج‌تایمز» چاپ کرده است، به‌اختصار به جوانب مرموز این حرفه پرداخته است. مواردی که شاید بتوان گفت همزمان که می‌تواند لذات کار سایه‌نویسی باشد، چالش‌های این حرفه نیز محسوب می‌شود.


ضربه‌زدن به یک روح

کتاب خاطرات مدل آمریکایی، امیلی راداکاوسکی سر و صدای زیادی برپا کرده است. این کتاب خاطرات که مجموعه‌ای از جستارهایی است که او در رابطه با تجربه‌ی کار در صنعت مدلینگ نوشته است، هم در فرم و هم در محتوا یکی از نمونه‌های نامتداول کتاب خاطرات افراد مشهور (سلبریتی) محسوب می‌شود. اما این کتاب خاطرات هم مانند بسیاری از کتاب‌های خاطرات پیش از خود توانسته است بخش در سایه‌ای از زندگی افرادی را که تجربه‌های مشابه راداکاوسکی دارند، پررنگ کند.


سایه‌نویسان از سایه بیرون می‌خزند بخش (اول)

در این مطلب دو بخشی به بهانه‌ی مرور کارنامه‌ی سایه‌نویسی اشخاصی که ظن همکاری آن‌ها در کتاب خاطرات پرنس هری می‌رود، مروری خواهیم داشت بر امکان‌‌ها و ترکیب‌های متفاوتی که تیم حرفه‌ای سایه‌نویس‌ها می‌تواند داشته باشد. 


سایه‌نویسی و جاودانگی

شما می‌توانید از نگاه خودتان معمولی‌ترین انسان کره‌ی خاکی باشید و همزمان می‌توانید داستانی اعجاب‌انگیز را روایت کنید که در عمیق‌ترین لایه‌های ذهن انسان‌های دیگری که خود را «معمولی» و «غیر متمایز» می‌بینند ماندگار شود.