دنیای اقتصاد: سال ۱۹۶۶ در چنین روزی ایندیرا گاندی بعد از مرگ لعل بهادر شاستری نخستوزیر هند بهعنوان نخستین نخستوزیر زن هند انتخاب شد. ایندیرا دختر رهبر استقلال و نخستوزیر پیشین هند؛ جواهر لعل نهرو و همسر فیروز گاندی از پارسیان زرتشتی هند و فعالان سیاسی این کشور بود. او بهرغم ارتباط نزدیک خانوادگی با ماهاتما گاندی و خانوادهاش هیچ نسبت خویشاوندی با آنان نداشت؛ طرحی با پیامدهای منفی برای کنترلجمعیت هند از راه کاهش میزان باروری، یکی از جنجالیترین فعالیتهای ایندیرا گاندی بود.
ایندیرا گاندی بهعنوان سیاستمداری مشهور و متعهد در مشرقزمین شناخته میشود که نقش برجستهای را در حفظ و گسترش صلح، حمایت از نهضتهای استقلالطلبانه و رفع چالشها و اختلافات سیاسی در کشورش داشت. ترور گاندی بهعنوان قتل و خشونتی سیاسی، آثار و پیامدهای جبرانناپذیری را در هندوستان سبب شد.
ایندیرا گاندی بانوی پرآوازه مشرقزمین در ۱۹۱۷ میلادی در شهر اللهآباد هندوستان دیده به جهان گشود. او درباره کودکی خود میگوید: در ماه مارس ۱۹۲۶ همراه والدینم به ژنو رفتم و در آنجا وارد مدرسه بینالملل شدم. این نخستین تماس من با اروپا بود.
ایندیرا گاندی علاوه بر آنکه مبارزی ملی بود، چهرهای بینالمللی نیز محسوب میشد. رویکردی که او در حمایت از جریانهای استقلالطلبانه داشت از وی چهرهای یگانه و بیمانند در مشرقزمین ساخت. گاندی در دانشگاه آکسفورد انگلیس تحصیل میکرد و در زمان حضور خود در آن کشور شخصیتی مبارز داشت و از مبارزان جنگهای داخلی اسپانیا نیز بود. در فوریه ۱۹۵۹ میلادی پس از یک زندگی پرفراز و نشیب سیاسی در اجلاسیه کنگره در تاگپور به ریاست کنگره ملی هند برگزیده شد و پس از رایگیری در پارلمان و انتخابشدن بهعنوان رهبر پارلمانی اکثریت در ۱۹۶۶میلادی بهعنوان نخستوزیر در کاخریاست جمهوری سوگند یاد کرد. دومین دوره رهبری ایندیرا در ۱۹۷۱ میلادی پس از یک دوره کشمکش در حزب کنگره شروع شد.
روشن است که تجربیات دوران گذشته، دشواریها و تلخکامیهای نزدیک به سه سال حکومت مخالفان که با بدخواهیها و کینهتوزیهای شخصی نسبت به او همراه بود، موجب میشد که گاندی اینبار با احتیاطی بیشتر و همکارانی مناسبتر به کار بپردازد. در سیاست داخلی ریشهکن ساختن فقر و بهوجود آوردن اقتصاد خودکفا و مترقی هدف اصلی حکومت گاندی بود که با تجدید نظر اساسی در ششمین برنامه پنج ساله هند و با طرح برنامه ۲۰ مادهای که بهخصوص به رفاه طبقات کمدرآمد و روستاییان توجه داشت بهوقوع پیوست. برگزاری موفقیتآمیز بازیهای المپیک آسیایی در ۱۹۸۲ میلادی در دهلینو در میان تبلیغات بدبینانه خارجی یک پیروزی درخشان بود که در عین حال نشانی از استواری وضع داخلی و قدرت تکنولوژیک هند را به نمایش میگذاشت. در سیاست خارجی هم حکومت ایندیرا گاندی، سیاستی متعهدانه بر حفظ صلح و گسترش روابط دوستانه را در پیش گرفته بود و کوشش برای حل اختلافات با چین و بهخصوص تلاش برای حصول تفاهم و عقد یک پیمان همکاری و عدمتعرض با پاکستان نمونههایی از این سیاست صلحجویانه و خردمندانه بهشمار میرفت که نتایج مثبتی هم بهبار آورد.
گاندی دوبار به ایران سفر کرد. بار نخست در ۱۳۳۹خورشیدی با منصب ریاست حزب کنگره و همراه پدرش جواهر لعلنهرو به ایران آمد و سفر دومش در بهار ۱۳۵۳ خورشیدی با عنوان نخستوزیر هند انجام گرفت. وی از نظر اجتماعی و سیاسی نظرهای انقلابی و مترقیانهای داشت و همواره نسبت به ایران با دیده دوستی مینگریست. او ایمان و عقیده راسخی داشت که سیاست در خدمت منافع زندگی تمامی انسانهای روی زمین قرار دارد زیرا هیچگونه سعادتی بر روی زمین بالاتر از آسایش و رفاه ملتها نبوده و بالاتر از این سه اصل اساسی و مرتبط با یکدیگر یعنی انسان، انسانیت و رعایت منافع بشریت وجود ندارد.
سرانجام ایندیرا گاندی را در ۳۱ اکتبر ۱۹۸۴میلادی، پس از سالها فعالیت مستمر در زمینههای مختلف سیاسی، اجتماعی و... به دست یکی از محافظانش که آیین سیک داشت ترور شد. در جوامع امروزی بهویژه در حوزه سیاسی درون یک کشور و در سطوح بینالمللی گاه به خشونت و تندروی آمیخته است. تنشها و شورشهای سیاسی علیه حکومتها، خشونت حکومتها علیه مخالفان، قتلها و خرابکاریها، ترورهای سیاسی و... هنوز هم سطور مختلف خشونت سیاسی را رقم میزنند. اقدام به قتل سیاسی که بهطور عمومی با ترور شخصیتهای سیاسی، اقتصادی، مذهبی، هواپیماربایی و... همراه است، یکی از ابزارها و روشهای تحتتاثیر قراردادن قدرت سیاسی و بازیگران دخیل در آن بهشمار میرود.
دنیای اقتصاد